પૂર્વછાયો- સુણો નર વળી શ્રવણે, એક અનુપ આખ્યાન ।
આવે ખુમારી અંતરે, સહુ સાંભળજયો સાવધાન ।।૧।।
મોટા હરિજન હરિના, જેનાં તપ પરાયણ તન ।
ત્યાગ વૈરાગ્યની મૂરતિ, અતિ નિયમમાં જેનાં મન ।।૨।।
જે દિના મહારાજ મળિયા, ટળિયા તે દિના વિકાર ।
અંતરમાં અણગમતો, થયો સરવે સંસાર ।।૩।।
માત તાત કુળ કુટુંબનો, જેણે કર્યો અતિશે અભાવ ।
ભજયા શ્રીભગવાનને, તજી અન્ય ઉછાવ ।।૪।।
ચોપાઇ- ધન્ય જીવુબાઇ હરિજન, રૂડાં રાજબાઇ છે પાવન ।
મળ્યા જે દિના જીવનપ્રાણ, સ્વામી સહજાનંદ સુખખાણ ।।૫।।
તે દિનાં તન સુખને તજી, ભાવે લીધા ભગવાન ભજી ।
હરિ ભજતામાં જે જે હવું, તેની વાત વિગતે વર્ણવું ।।૬।।
જીવુબાઇ હરિજન હવા, માંડી હરિ મૂરતિ પૂજવા ।
તેને તાત કહે સુણો બાઇ, આ શું લીધું બાળાપણમાંઇ ।।૭।।
જયારે મોટાં થાઓ બાઇ તમે, કરજયો પૂજા રાજી છીએ અમે ।
ત્યારે જીવુબાઇ કહે તાત, એવી અમને ન કહેવી વાત ।।૮।।
નહીં આ તનનો વિશવાસ, અચાનક થઇ જાય નાશ ।
વૃધ્ધપણાને વાયદે રહેવું, અમને નથી મનાતું એવું ।।૯।।
માટે એ વાત તો ન કહેવી, આ મૂરતિ નથી મૂક્યા જેવી ।
ત્યારે તાતે તે કર્યો વિચાર, એવો શું હશે ચમતકાર ।।૧૦।।
જયારે દેખું અલૌકિક કાંઇ, ત્યારે મનાય અંતરમાંઇ ।
એમ કરતાં વિત્યા કાંઇ દન, પરચો પામવા ઇચ્છ્યા છે મન ।।૧૧।।
પડી સાંજ ને કરી આરતિ, જીવુબાઇએ ભાવેશું અતિ ।
પછી દુધ કટોરો ભરીને, આપ્યો હેતેશું પિવા હરિને ।।૧૨।।
પછી બાળમુકુન્દ મહારાજે, પિધું દુધ જન હેત કાજે ।
જોઇ સહુ જન આશ્ચર્ય પામ્યાં, શિશ જીવુબાને પાય નામ્યાં ।।૧૩।।
તાતને ન ગમતું લગાર, તે પણ નમ્યા વારમવાર ।
ધન્ય બાઇ તમારી ભગતિ, ઘેલાઇમાં મેં ન જાણી ગતિ ।।૧૪।।
તમે નહિ મનુષ્ય મેં જાણ્યું, છો દેવતા આજ પરમાણ્યું ।
તમે લીધો આંહિ અવતાર, મારા પુણ્યતણો નહિ પાર ।।૧૫।।
એમ જીવુબાને જગદીશ, આપે હરિ પરચા હમેશ ।
જેજે લીળા કરે અવિનાશ, હોય દૂરતો દેખાય પાસ ।।૧૬।।
હોય હરિ સોય કોશ માથે, પણ દેખાય સદાય સાથે ।
જેજે ક્રિયા કરે હરિ કાંઇ, તેતો જાણે સર્વે જીવુબાઇ ।।૧૭।।
નિરાવરણ દૃષ્ટિ નિરધાર, બીજા પરચાનો નહિ પાર ।
જાણે બીજાના અંતરની આપ, તેતો મહારાજનો પરતાપ ।।૧૮।।
હવે રાજબાઇની જે રીત્ય, કહું પવિત્ર અતિપુનિત ।
મળ્યા જે દિના શ્રી મહારાજ, તજી તેદિ થકી લોકલાજ ।।૧૯।।
તેને મહારાજે મોકલ્યું કાવી, ભક્તિ તમારી મુજને ભાવી ।
પણ માનવું એક વચન, પરણી ભજવા શ્રી ભગવન ।।૨૦।।
માનો આજ્ઞા અમારી આ વાર, નહિતો થાશો સતસંગ બાર ।
એવું આવ્યું બાઇને વચન, તેણે પીડા પામ્યાં તન મન ।।૨૧।।
પછી માત તાત કુળ મળી, કર્યો વિવાહ બાઇનો વળી ।
પરણાવી સાસરે વળાવ્યાં, બાઇ સાસરાને ગામ આવ્યાં ।।૨૨।।
દિઠું પુરૂષે બાઇનું રૂપ, સિંહ સાદૃશ્ય ભાશ્યું સ્વરૂપ ।
જોઇ પુરૂષ પાછો જ ભાગ્યો, અતિ ડર મનમાંહિ લાગ્યો ।।૨૩।।
આતો મનુષ્ય નહિ નિરધાર, કોઇ કારણિક અવતાર ।
માટે વેલ્ય એની પાછી વાળો, જો મારૂં ભલું થાવાનું ભાળો ।।૨૪।।
પછી બાઇ આવિયાં પિયેર, કર્યું સંસારી સુખશું વેર ।
ઝીણાં વસ્ત્ર આભૂષણ અંગ, તેનો તર્ત તજયો પરસંગ ।।૨૫।।
ગળ્યું ચીંકણું સરસ અન્ન, તજયું તેનું કરવું ભોજન ।
ખાટ પાટ પર્યંક પલંગે, તજી સુવે ભૂમિપર અંગે ।।૨૬।।
અતિ ત્યાગે કરી તન ગાળ્યું, લોહી માંસ શરીરનું બાળ્યું ।
અતિશય તન મન દમ્યું, તેતો કુટુંબને નવ ગમ્યું ।।૨૭।।
પછી તજયા તેને તેહ વાર, અન્ન જળનો ન રાખ્યો વેવાર ।
એણી રીત્યે ભજયા ભગવાન, પાળી અતિ મોટાં વ્રતમાન ।।૨૮।।
તે પ્રતાપ શ્રી મહારાજતણો, શું કહીએ મહિમા મુખે ઘણો ।
એમ કરે નિજજનની સાય, માટે મોટો હરિ મહિમાય ।।૨૯।।
વળી એક દિવસને માંઇ, કરી હરિએ જનની સાય ।
તેની વાત કહું લિયો જાણી, પ્રભુ પધારિયા કારિયાણી ।।૩૦।।
તે સાંભળી ચાલ્યાં દરશને, અતિ બાળક કોમળ તને ।
ભેળો નહિ કોઇ બીજો ભાઇ, ચાલ્યાં બાળબુધ્ધિ ત્રણ બાઇ ।।૩૧।।
મેલ્યું ગામ સીમ લાગી પ્યાસ, પાણી પળિ નહિ પોતા પાસ ।
લાગ્યા પગમાં કાંટા કઠણ, ખૂંચે કાંકરા આકરા કણ ।।૩૨।।
અતિકષ્ટમાં પિડાણા પ્રાણ, નહિ દેહ રહ્યાનાં એંધાણ ।
એવા સમામાં આવ્યા મહારાજ, જન કષ્ટ નિવારવા કાજ ।।૩૩।।
ભેળું લાવ્યા જળ ઠામ ભરી, પાઇ પાણી પ્યાસ ત્રાસ હરિ ।
કાઢ્યા કાંટા તે પોત્યે પગના, થયા ભોમિયા મોરે મારગના ।।૩૪।।
આપ્યા મોદક ને પાયું પાણી, ધીરે ધીરે આવ્યાં કારિયાણી ।
કહ્યું જાઓ બાઇઓ ગામમાંહી, સ્વામી સહજાનંદજી છે આંહી ।।૩૫।।
પાંચ છોછો વરષનાં તમે, તેહ સારૂં ભેળા ચાલ્યા અમે ।
હવે સુખે જાઓ ગામમાંય, મનમાં બીક રાખશો માં કાંય ।।૩૬।।
પછી બાળકીયો ત્રણ્યે મળી, લાગ્યાં મહારાજને પાય લળી ।
પછી તેહને પૂછે છે નાથ, તમે આંહિ આવ્યાં કોણ સાથ ।।૩૭।।
કહ્યું વિપ્ર એક ભેળો હતો, આવ્યો બહુ ચાકરી કરતો ।
આપ્યા મોદક ને પાયાં પાણી, કાઢ્યા કાંટા તે પગના તાણી ।।૩૮।।
સુખે પહોંચાડ્યાં અમને આંઇ, નહિ તો ભૂલાં પડી જાત ક્યાંઇ ।
ત્યારે મહારાજ કહે હતા અમે, કેમ ઓળખતાં નથી તમે ।।૩૯।।
આપ્યાં એંધાણ મારગતણાં, તમે પ્યાસે દુઃખી હતાં ઘણાં ।
પાયું પાણી મેં મોદક દીધા, તમે ત્રણે મળી વળી લીધા ।।૪૦।।
એમ કહીને હસ્યા મહારાજ, કર્યું નિજસેવકનું કાજ ।
એમ હરિએ કરી સહાય, સર્વે વિસ્મય પામ્યા મનમાંય ।।૪૧।।
જેને લાવ્યા કારિયાણી ગામ, તેનું પાંચુ નાનું રામું નામ ।
એમ આપ્યા જનને આનંદ, સુખદાયી સ્વામી સહજાનંદ ।।૪૨।।
ઇતિ શ્રીમદેકાન્તિકધર્મ પ્રવર્તક શ્રીસહજાનંદસ્વામિ શિષ્ય નિષ્કુળાનંદમુનિ વિરચિતે ભક્તચિંતામણિ મધ્યે શ્રીજી મહારાજે જીવુબાઇ તથા રાજબાઇ એ સર્વેને પરચા પૂર્યા એ નામે એકસો ને બત્રિશમું પ્રકરણમ્ ।।૧૩૨।।